Dat de pil een goede bescherming biedt tegen ongeplande zwangerschappen dat wisten we, maar hebben de hormonen in de pil ook invloed op onze hersenen? Is dit terug te zien in veranderend gedrag of het ervaren van emoties? De toenemende interesse over mentale bijeffecten van het nemen van de pil groeit, maar echt wetenschappelijk onderzoek is nog nauwelijks gedaan. De toenemende interesse wordt aangewakkerd doordat sommige vrouwen aangegeven grote verschillen te ervaren op hun psychische gesteldheid bij het wel of niet gebruiken van de pil. In deze blogpost leggen we uit hoe het kan dat vrouwen dat ervaren. Dit wordt toegelicht aan de hand van de werking van de hormonen in de pil.

De werking van Hormonen

De menstruatiecyclus bij een vrouw wordt beïnvloedt door de hormonen: progesteron en estradiol. De hormonen fluctueren bij vrouwen met een normale menstruatiecyclus omhoog en omlaag. Aan het begin van de maandelijkse cyclus (twee weken voor de eisprong) zijn zowel het progesteron hormoon en het estradiol hormoon laag. Het estradiol begint tot de eisprong te stijgen en zakt daarna weer terug. Na de eisprong begint progesteron te stijgen. In de loop van de laatste twee weken van de cyclus zakken beiden hormonen weer naar het beginniveau. Daarna start de cyclus weer vanaf het begin. Sommige vrouwen met een normale cyclus geven aan dat een week voor de menstruatie (dus wanneer beiden hormoonwaardes zakken naar het beginniveau) zich prikkelbaar, angstig of somber voelen. Dit wijst erop dat de schommelingen in de aanwezigheid van hormonen hier blijkbaar invloed op hebben.

Bestanddelen Anticonceptiepil

Anticonceptiepillen bevatten synthetische vormen van vrouwelijke geslachtshormonen. Hierdoor wordt de aanmaak van de lichaamseigen geslachtshormonen onderdrukt, zodat de waardes van de hormonen laag blijven. Als gevolg daarvan is het positieve effect dat je niet meer zwanger kunt raken. Een negatief effect is dat sommige vrouwen aangeven hun algemene psychische staat als vlak ervaren. Ervaar je dit ook? Wellicht is het goed om te weten dat er ook nog andere soorten anticonceptiemiddelen zijn, die je zou kunnen gebruiken.

De pil en stemmingswisselingen

Dat de pil effect heeft op de stemming van vrouwen was al lange tijd bekend, aldus Frank Broekmans, gynaecoloog en hoogleraar voortplantingsgeneeskunde aan het UMC Utrecht. “Nog steeds horen we vrouwen zeggen dat er een gordijn optrekt als ze stoppen met de pil, dat ze zich een stuk minder vlak voelen”. Bij de ontwikkeling van de pil zijn die bijwerkingen niet zo aan het voetlicht gekomen, volgens Broekmans. “Het gewenste effect, zwangerschap voorkomen, was een te grote sprong voorwaarts in het leven van vrouwen.”

Wat je eigenlijk wil hebben is dat de cyclus niet onderbroken wordt, terwijl je wel beschermd bent tegen zwangerschap. Broekmans: “De pil verstoort de cyclus voor honderd procent. Bij een hormoonspiraaltje blijft veertig procent van de vrouwen ovuleren en licht bloeden. Op papier verwacht je dat deze methode minder invloed heeft op je stemming.”

Verband tussen de pil en stemming

Waar de heer Broekmans spreekt uit ervaringen in zijn dagelijks werk en opgedane kennis over voortplanting, heeft bio-psycholoog Estrella Montoya aan de Universiteit van Utrecht onderzocht wat het verband is tussen de pil en stemming. Volgens Montoya is het zo goed als zeker dat de pil inwerkt op gebieden in de hersenen die belangrijk zijn voor stemming, angsten en plezier. Volgens haar laten dierenstudies zien dat het hormoon estradiol het serotoninesysteem beïnvloedt. Serotonine is onder andere bepalend voor de stemming en emotie. Zoals je hebt gelezen wordt bij vrouwen die de pil slikken de aanmaak van estradiol geremd. In theorie zou je stemming en emotie dus beïnvloedt kunnen worden door het innemen van de pil.

De pil beïnvloed de hersenen

Dat de pil ongeplande zwangerschappen doet voorkomen is iets waar we ons dolgelukkig mee moet prijzen. Bij de ontdekking van de pil is er weinig aandacht besteed aan mogelijke bijeffecten van het innemen van de pil. Door de toenemende interesse in het verband tussen de pil en de beïnvloeding van hersengebieden die zorgen voor gedrag en emoties is onderzoek naar dit verband steeds meer gewild. Het verband lijkt volgens deskundigen te zijn, maar door onvoldoende onderzoek is het op dit moment niet hard te maken dat de pil invloed heeft op gedrag en emoties.